Swadhar Yojana: उच्च शिक्षणासाठी सरकार देते 43 हजार रुपये, जाणून घ्या काय आहे ‘स्वाधार’ योजना?
Swadhar Yojana Maharashtra Government Schemes: उच्च शिक्षणासाठी सरकार देते 43 हजार रुपये, जाणून घ्या काय आहे ‘स्वाधार’ योजना?
Dr Babasaheb Ambedkar Swadhar Yojana: अनुसूचित जाती व नवबौद्ध घटकातील विद्यार्थ्यांना मॅट्रिकोत्तर शिक्षण मिळावे यासाठी सामाजिक न्याय विभागामार्फत शासकीय वसतिगृहाचे काम करण्यात येत आहे. उच्च शिक्षणासाठी प्रवेश घेऊ इच्छिणाऱ्या अनेक विद्यार्थ्यांना मर्यादित जागांमुळे शासकीय वसतिगृहात प्रवेश घेता येत नाही. शहरातील खर्च परवडत नसल्याने असे विद्यार्थी उच्च शिक्षणापासून वंचित राहण्याची शक्यता आहे.
विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षण घेता यावे, यासाठी सामाजिक न्याय विभागाने डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्वाधार योजना सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून अनुसूचित जाती व नवबौद्ध प्रवर्गातील अनेक भावी विद्यार्थ्यांचे उच्च शिक्षणाचे स्वप्न पूर्ण होत आहे.
इयत्ता 11वी, 12वी आणि 12वी नंतरच्या वर्गांसाठी तालुका किंवा जिल्हा स्तरावर व्यावसायिक आणि बिगर व्यावसायिक अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत. या अभ्यासक्रमासाठी विद्यार्थ्यांना शहरातील कोणत्याही महाविद्यालयात प्रवेश घ्यावा लागणार आहे. महाविद्यालयात प्रवेश घेतल्यानंतर मर्यादित जागांमुळे शासकीय वसतिगृहात प्रवेश मिळण्याची शाश्वती नाही.
विद्यार्थ्यांना वसतिगृहात प्रवेश न मिळाल्यास महाविद्यालयात प्रवेश घेऊनही ते उच्च शिक्षणापासून वंचित राहतात. विद्यार्थ्यांचे शिक्षणाचे स्वप्न भंगू नये, यासाठी राज्य सरकार स्वत: विद्यार्थ्यांना भोजन, निवास व इतर शैक्षणिक सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी आवश्यक निधी उपलब्ध करून देते, असे भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्वाधार योजनेच्या माध्यमातून विद्यार्थ्यांचे आधार थेट संबंधित बँक खात्यात जमा केले जातात
मुंबई शहर, मुंबई उपनगरे, नवी मुंबई, ठाणे, पुणे, पिंपरी चिंचवड, नागपूर या ठिकाणी उच्च शिक्षण घेत असलेल्या विद्यार्थ्यांना एकूण 32 हजार रुपये भोजन भत्ता, 20 हजार रुपये घर भत्ता आणि एकूण 60 हजार रुपये निर्वाह भत्ता म्हणून दिला जातो. दरवर्षी.. 8 हजार रु. इतर महसुली विभागीय शहरे आणि उर्वरित क वर्ग नगरपालिका क्षेत्रात उच्च शिक्षण घेत असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी 28,000 रुपये अन्न भत्ता, रु. 15,000 घर भत्ता आणि 8,000 रुपये निर्वाह भत्ता, एकूण 51,000 रुपये वार्षिक आणि उर्वरित ठिकाणी उच्च शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना 25 हजार रुपये भोजन भत्ता, 12 हजार रुपये निवास भत्ता, 6 हजार रुपये निर्वाह भत्ता, अशी एकूण 43 हजार रुपये थेट विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. याशिवाय वैद्यकीय आणि अभियांत्रिकीच्या विद्यार्थ्यांना दरवर्षी ५००० रुपये एकरकमी आणि इतर शाखांच्या विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक साहित्यासाठी दरवर्षी २ हजार रुपये दिले जातात.
Swadhar Yojana साठी पात्रता
या योजनेचा लाभ अनुसूचित जाती व नवबौद्ध प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांना दिला जातो. विद्यार्थी महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे. त्यांना जात प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे. कोणत्याही शासकीय वसतिगृहात प्रवेशासाठी अर्ज केल्यानंतर विद्यार्थ्याने कोणत्याही शासकीय वसतिगृहात प्रवेश घेतलेला नसावा. या योजनेचा लाभ शासकीय वसतिगृहातील प्रवेशासाठी पात्र अभ्यासक्रमात प्रवेश घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना दिला जातो. विद्यार्थ्याला इयत्ता 10वी, 11वी, 12वी, डिप्लोमा, ग्रॅज्युएशनमध्ये किमान 50 टक्के गुण असणे अनिवार्य आहे. या योजनेत अपंग विद्यार्थ्यांसाठी (अनुसूचित जाती आणि नव-बौद्ध) 3 टक्के आरक्षण आहे आणि पात्रता मर्यादा 40 टक्के आहे.
विद्यार्थ्यांच्या पालकांचे उत्पन्न 250 लाखांपेक्षा जास्त नसावे. तसेच, विद्यार्थ्याने ज्या महाविद्यालयात प्रवेश घेतला आहे तेथील स्थानिक रहिवासी नसावा. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी केवळ महापालिका हद्दीतील तसेच महापालिका हद्दीपासून पाच किलोमीटर परिसरात असलेल्या महाविद्यालयांमध्ये शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांनाच अर्ज भरणे आवश्यक आहे. विद्यार्थ्याने नोंदणी केलेला अभ्यासक्रम दोन वर्षांपेक्षा कमी कालावधीचा नसावा. तसेच विद्यार्थ्याची महाविद्यालयातील उपस्थिती ७५ टक्क्यांपेक्षा जास्त असावी. गुणवत्तेच्या आधारावर विद्यार्थ्यांची निवड केली जाते. या योजनेसाठी कोणतीही विशेष सवलत लागू नाही.
Swadhar Yojana अर्जासाठी संपर्क करा
2023-24 या शैक्षणिक वर्षासाठी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, संबंधित विद्यार्थ्याने तो/ती शिकत असलेल्या जिल्ह्याच्या सहाय्यक आयुक्त, समाज कल्याण यांच्याकडे ऑनलाइन पोर्टलद्वारे अर्ज सादर करणे आवश्यक आहे.
Swadhar Yojana अनुदान वितरणाची पद्धत
सहाय्यक आयुक्त समाज कल्याण अर्जांची छाननी करून त्यांची जिल्हानिहाय गुणवत्ता यादी तयार करतील आणि पात्र लाभार्थ्यांना त्यांच्या प्रवेशाच्या जिल्ह्यातील जवळच्या मागासवर्गीय मुला/मुलींच्या वसतिगृहात संलग्न करतील. शैक्षणिक वर्षात संबंधित शैक्षणिक संस्थेत विद्यार्थ्यांच्या प्रवेशानंतर, या योजनेंतर्गत पात्र विद्यार्थ्यांना परवानगी दिलेल्या रकमेपैकी पहिली अर्धी रक्कम आधार लिंक केलेल्या खात्यात आगाऊ जमा केली जाते. पात्र विद्यार्थ्यांना भारत सरकारच्या मॅट्रिकोत्तर शिष्यवृत्ती अंतर्गत मिळणाऱ्या निर्वाह भत्त्याची रक्कम वजा करून निर्वाह भत्ता, भोजन भत्ता आणि गृहनिर्माण भत्ता दिला जातो. प्रत्येक सत्रात महाविद्यालयातील विद्यार्थ्यांची उपस्थिती ७५ टक्के असल्याचे संबंधित संस्थेचे हजेरी प्रमाणपत्र ऑनलाइन पोर्टलद्वारे सादर करणे बंधनकारक आहे. महाविद्यालयात ७५ टक्क्यांहून अधिक उपस्थिती असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी, दुसऱ्या हप्त्याची रक्कम त्यांच्या आधार लिंक केलेल्या खात्यात जमा केली जाते.